میلوش ووچویچ، نخست وزیر صربستان، در پی اعتراضات سراسری به ریزش مرگبار سایبان ایستگاه راه آهن، استعفا داد.
ووچویچ گفت که او این تصمیم را “به منظور جلوگیری از پیچیده تر شدن همه چیز” و به منظور “افزایش بیشتر تنش در جامعه” گرفته است.
پانزده نفر در ماه نوامبر بر اثر ریزش یک سایبان بتنی در ایستگاه راه آهن در نووی ساد، دومین شهر بزرگ صربستان، جان باختند.
این مرگ‌ها موج گسترده و پایداری از اعتراضات را در سراسر کشور برانگیخت. ده‌ها هزار نفر از آن زمان به خیابان‌ها ریخته‌اند و خواستار پاسخگویی در مورد فروپاشی و اعتراض به فساد و ادعای عدم نظارت بر پروژه‌های ساختمانی شده‌اند.
بیش از ده ها نفر در ارتباط با حادثه نووی ساد متهم شده اند، از جمله وزیر حمل و نقل سابق گوران وسیچ – که چند روز پس از وقوع آن استعفا داد.
دانشجویان با تظاهرات پیش قدم شده‌اند، روزانه ترافیک را متوقف کرده و دانشگاه‌ها را برای ماه‌ها مسدود کرده‌اند.
جمعه گذشته، بسیاری از صرب‌ها در پاسخ به فراخوان برای اعتصاب عمومی، از کار بازماندند، در حالی که در دسامبر حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر در تظاهراتی در بلگراد شرکت کردند. بسیاری از اعتراضات کوچکتر در شهرها و شهرهای سراسر کشور برگزار شده است.
تنش ها روز دوشنبه زمانی بالا گرفت که در جریان محاصره ۲۴ ساعته شلوغ ترین تقاطع جاده در بلگراد پایتخت صربستان، یک دانش آموز دختر در درگیری بین مخالفان و حامیان حزب حاکم مجروح شد.
عصر همان روز، الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان گفت که دانشجویان و معلمان دانشگاهی را که در ارتباط با اعتراضات با اتهاماتی مواجه شده‌اند، عفو خواهد کرد و از یک تغییر اساسی در دولت خبر داد و گفت که انتظار دارد بیش از نیمی از وزرا عوض شوند.
ووچویچ که رهبر حزب حاکم پیشرو صربستان است، کمتر از یک سال است که بر سر کار آمده است.
او قبلاً وزیر دفاع بود و از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ شهردار نووی ساد در مراحل اولیه پروژه بازسازی ایستگاه راه آهن بود.
ووچویچ گفت میلان جوریچ شهردار نووی ساد “سیاسی ترین خواسته های برخی از تندروترین معترضان” را برآورده خواهد کرد و همچنین استعفا خواهد داد.
حال سوال این است که آیا این خروج ها برای آرام کردن اکثراً جوانانی که تظاهرات منظم و مفصلی به راه انداخته اند کافی است؟
تغییر در رئیس دولت کمتر از آن چیزی است که ممکن است در ابتدا به نظر برسد، زیرا قدرت واقعی در صربستان در اختیار ووچیچ است.
ووچویچ – یکی از متحدان مورد اعتماد رئیس جمهور – گفت امیدوار است که تصمیم او برای استعفا از سمت نخست وزیری معترضان را تشویق کند که “احساسات را آرام کنند و به گفتگو بازگردند”.
اما ممکن است راه را برای انتخابات پارلمانی هموار کند، اگر نخست وزیر جدید ظرف ۳۰ روز پس از تایید استعفای مجلس ملی منصوب نشود.
ووچیچ همچنین ایده یک “رفراندم مشورتی” را در مورد نقش خود مطرح کرده و گفته است که در صورت شکست در این رای، از سمت خود کناره گیری می کند.
با این حال، تغییر در قدرت در حال حاضر بعید به نظر می رسد.
حزب حاکم پیشرو صربستان به خوبی سازماندهی شده است – و ناظران بین المللی انتخابات اشاره کرده اند که این حزب بر فضای رسانه ای صربستان تسلط دارد.
این کشور به راحتی در آخرین انتخابات پارلمانی کمی بیش از یک سال پیش پیروز شد. در مقابل، اپوزیسیون از هم پاشیده و بدون متحدان زیادی در رسانه ها باقی مانده است.
واکنش معترضان ممکن است برای آنچه در آینده اتفاق می افتد بسیار مهم باشد.
اگر تعداد زیادی از آنها استعفای نخست وزیر را به عنوان یک تحول مهم تلقی کنند، تظاهرات اخیر ممکن است به شکلی مشابه تعدادی از جنبش های ضد دولتی قبلی رخ دهد.
اگر آنها تصمیم به ادامه اعتراض کنند، ممکن است آشفتگی در صربستان ادامه یابد.